مبانی نظری نگاهی به تاریخ شکل گیری کشور عراق

2-1 مقدمه

تحولات اخير عراق، يكي از عوامل مهم گسترش مطالعات مربوط به آن از آغاز تشكيل دولت ملي و حتي قبل از آن و آثار آن بر تاريخ سياسي و اجتماعي كشور است.در این فصل با نگاهی اجمالی بر موقعیت تاریخی و جفرافیایی کرده و به توصیف قومیت ها و مذاهب این کشور می پردازیم.

2-2-بررسی تاریخی و جغرافیای سیاسی

عراق کشوری است مسلمان که مردم این سرزمین را اعراب نژاد سامی تشکیل می دهند. جمعیت آن بالغ بر 22 میلیون نفر و وسعت آن 450 هزار کیلومتر مربع است که از نظر تقسیمات کشوری دارای 18 استان می باشد. این کشور در سال 15 هجری قمری در زمان خلیفه دوم به تصرف سپاه اسلام درآمد و در سال 36 هجری قمری با ورود امیرمؤمنان علی(ع) به عراق و قرار دادن کوفه به عنوان مرکز خلافت، مذهب تشیع نیز در آنجا گسترده شد؛ به گونه ای که اکنون 60 درصد مسلمانان عراق را شیعیان تشکیل می دهند. 

شيعيان عراق، هم از نظر تعداد وهم از نظر تاثير فكري و ايدئولوژيك، مهم ترين گروه، شيعه در جهان عرب به شمار مي‌آيند .اگر چه اكثريت مطلق جمعيت عراق را شيعيان تشكيل مي دهند حكومت اين كشور از زمان شكل گيري در دست سني‌ها بوده است. 

 این کشور به دلایل گوناگون، از جمله قرار گرفتن در منطقه« استراتژیک خاورمیانه و نیز برخورداری از معادن غنی و مهم تر از همه ذخایر فراوان نفت، همواره مورد توجه قدرت های بزرگ و نیز هجوم استعمارگران بوده است. عراق همچنین بیش از 110 میلیارد فوت مکعب ذخایر ثبت شده« گاز دارد که این میزان تا 160 میلیارد فوت مکعب قابلیت افزایش دارد. عامل دیگری که باعث اهمیت عراق از لحاظ استراتژیک شده، همسایگی با ایران و نزدیکی با اسرائیل است. مجموعه عوامل ذکر شده باعث شده اند عراق طعم تلخ سلطه« بیگانگان را از سال 1914 که تحت اشغال نیروهای انگلیسی و آمریکا می باشد بچشد و به همین دلیل امنیت و آرامش از مردم این کشور سلب شود. 

در طول تاريخ عراق، شيعيان با اينكه هميشه اكثريت جمعيت كشور را تشكيل مي دادند و در بيشتر جنبش هاي ضد استعماري نقش عمده داشتند، اما هيچ وقت در قدرت سياسي و حاكميت كشور شريك نبودند.تا پايان جنگ جهاني اول كه سرزمين عراق ايالتي تابع خلافت عثماني به شمار مي رفت، حكام عراق همه از ماموران سني ترك يا عرب بودند؛ از اين رو شيعيان در قيام هاي اعتراض آميزي كه عليه حاكميت عثماني شكل گرفت، نقش برجسته اي ايفا كردند (اميني، 1382).